20 najwyższych szczytów leżących w całości na terenie Polski

Niedawno zaprezentowałem rozważania na temat najwyższego szczytu położonego w całości na terenie Polski. Natomiast teraz postanowiłem trochę rozwinąć temat i zamieszczam w miarę szczegółową listę 20 najwyższych szczytów, które nie leżą na granicy polsko-słowackiej i tym samym zaliczają się tylko do Tatr Polskich. Dodatkowo w dalszej części wpisu znajdziecie podobne zestawienie dla szczytów „wybitnych” (MDW > 100) i tam pojawiły się obiekty nie tylko z Tatr, lecz również z innych, niższych pasm górskich (Beskid Żywiecki, Bieszczady, Gorce, Beskid Sądecki, Beskid Śląski).

TOP 20 najwyższych szczytów leżących w całości na terenie Polski:

	Szczyt	Wysokość [m n.p.m.]	MDW [m]
1	Cubryńska Strażnica	2335	~5 (lub ~10)
2	Świnicka Kopa	2298	3
3	Kozi Wierch	2291	165
4	Gąsienicowa Turnia	2279	19
5	Kozie Czuby – wierzchołek wschodni	2263	23
6	Niebieska Turnia	2258	11
7	Kozie Czuby – wierzchołek środkowy	2256	7
8	Turnia nad Kozią Dolinką	2250	13
9	Turnia nad Rysą Zaruskiego	2249	7
10	Zawratowa Turnia	2247	17
11	Czarne Ściany	2242	17
11	Buczynowa Strażnica	2242	6
13	Zadni Granat	2240	46
14	Kozie Czuby – wierzchołek zachodni	2239	10
15	Pośredni Granat	2234	16
16	Miedziane	2233	211
17	Mały Kozi Wierch	2228	69
18	Skrajna Sieczkowa Turnia	2226	11
19	Skrajny Granat	2225	28
20	Zadnia Sieczkowa Turnia	2222	5

Powyższa lista jest dość szczegółowa. Zawiera tylko 2 szczyty „wybitne” (MDW > 100 m), 3 szczyty o MDW > 50 m, 6 szczytów o MDW > 20 m i mniej więcej 13/20 szczytów o MDW > 10 m. Większość wymienionych obiektów (18/20) skupia się na długiej wschodniej grani Świnicy – jedynie Cubryńska Strażnica (2335 m n.p.m.) i Miedziane leżą na innych graniach.

Teoretycznie mógłbym opracować jeszcze bardziej szczegółową listę, ale pominięte wysokie „kumulacje” mają niewielkie MDW, nadal nie posiadają swoich odrębnych nazw (stan na kwiecień 2015) i raczej zbytnio nie wyróżniają się w tatrzańskim krajobrazie. Stąd też ograniczyłem się do tych w miarę znaczących „obiektów”.

Wyjaśnienie czym jest „MDW”:

• Minimalna deniwelacja względna [MDW] – miara wybitności szczytów. Z kolei „wybitność” to kryterium, które określa jak bardzo dany szczyt wyróżnia się ze swojego otoczenia. Aby obliczyć MDW, należy znaleźć „przełęcz graniczną” (wyszukuje się najbliższe wyższe szczyty i ustala się najniższe obniżenia na grani między analizowanym szczytem a wyższymi obiektami – najwyższa spośród wybranych przełęczy jest tzw. „przełęczą graniczną”).
• MDW = wysokość n.p.m. szczytu – wysokość n.p.m. „przełęczy granicznej”. W Polsce przyjęto, że szczyty o MDW > 100 m uznawane są za „wybitne”.

Ciekawostki:

• „Turnia nad Kozią Dolinką” i „Turnia nad Rysą Zaruskiego” to nowe nazwy, które zaproponowałem w topograficznym opracowaniu Koziego Muru;
• Cubryńska Strażnica (2335 m n.p.m.) – najwyższy szczyt leżący w całości na terenie Polski, mieści się na północnej grani Cubryńskiego Zwornika (2370 m n.p.m.);
• Kozi Wierch (2291 m n.p.m.) – najwyższy „wybitny” (MDW > 100 m) szczyt leżący w całości na terenie Polski i zarazem najwyżej usytuowany punkt słynnej Orlej Perci;
• Miedziane (2233 m n.p.m.) – najwybitniejszy szczyt leżący w całości na terenie polskiej części Tatr Wysokich, oddziela Dolinę Pięciu Stawów Polskich od Doliny Rybiego Potoku;
• Świnicka Kopa (2298 m n.p.m.) – to najmniej wybitny obiekt w zestawieniu (MDW zaledwie 3 m), znajduje się tuż obok popularnej Świnicy (2301 m n.p.m.) „turystycznej”;
• W ramach taternictwa powierzchniowego można zdobyć 19/20 szczytów z powyższej listy – jedynie Miedziane (2233 m n.p.m.) nie mieści się w udostępnionym terenie taternickim;
• 10/20 szczytów z listy można zdobyć w ramach tatrzańskiej sieci szlaków turystycznych (uwzględniając 3 łatwo dostępne „szczyty przyszlakowe”);

Spojrzenie ze Szpiglasowego Wierchu (2172 m n.p.m.) – widok nad Świnicę (2301 m n.p.m.) i jej wschodnią grań, na której mamy sporo najwyższych szczytów leżących w całości na terenie Polski – wrzesień 2012

* Dokładnie na powyższym zdjęciu mamy 13/20 szczytów z listy -> z czego 13/18 ze wschodniej grani Świnicy od Świnickiej Kopy po Skrajny Granat. Przy czym odcinek grani między Buczynową Strażnicą a Skrajnym Granatem „chowa się” za Kozim Murem (stąd też nie widać Czarnych Ścian, Zadniej Sieczkowej Turni, Skrajnej Sieczkowej Turni, Zadniego Granatu i Pośredniego Granatu).

TOP 20 najwyższych „wybitnych” szczytów [MDW > 100 m] leżących w całości na terenie Polski:

	Szczyt	Lokalizacja	Wysokość [m n.p.m.]	MDW [m]
1	Kozi Wierch	Tatry	2291	165
2	Miedziane	Tatry	2233	211
3	Giewont	Tatry	1894	169
4	Kominiarski Wierch	Tatry	1829	370
5	Łysanki	Tatry	1445	134
6	Polica	Beskid Żywiecki	1369	357
7	Romanka	Beskid Żywiecki	1366	236
8	Tarnica	Bieszczady	1346	494
9	Hruby Regiel	Tatry	1339	150
10	Krzemień	Bieszczady	1335	174
11	Zadnia Kopka Kościeliska	Tatry	1333	208
11	Halicz	Bieszczady	1333	103
13	Lipowska	Beskid Żywiecki	1323	173
14	Turbacz	Gorce	1315	605
15	Wielka Rawka	Bieszczady	1307	523
16	Połonina Caryńska	Bieszczady	1297	442
17	Kudłoń	Gorce	1274	265
18	Radziejowa	Beskid Sądecki	1262	533
19	Skrzyczne	Beskid Śląski	1257	585
20	Połonina Wetlińska	Bieszczady	1251	378

Większość wybitnych szczytów Tatr Polskich znajduje się na granicy polsko-słowackiej. Stąd też w powyższym zestawieniu mamy tylko 7 tatrzańskich szczytów, z czego 5 w TOP 5.

Ciekawostki:

• Kominiarski Wierch (1829 m n.p.m.) to najwybitniejszy szczyt Tatr Polskich;
• Turbacz (1315 m n.p.m.) zalicza się do ścisłej czołówki najwybitniejszych szczytów Polski, jeszcze większe MDW mają tylko 3 szczyty:
  • Śnieżka (1603 m n.p.m.) [MDW 1203 m],
  • Babia Góra (1725 m n.p.m.) [MDW 1075 m],
  • Śnieżnik (1425 m n.p.m.) [MDW 657 m];
• W zestawieniu nie znalazł się żaden „przedstawiciel” Sudetów – cała 20 najwyższych „wybitnych” (MDW > 100 m) szczytów leżących w całości na terenie Polski zalicza się do Karpat. Wynika to z faktu, że najwyższe szczyty Sudetów ulokowane są na granicy polsko-czeskiej.

Gorce – Turbacz i Kudłoń widziane z polany Gorc Kamienicki – październik 2014

-> Lista najwyższych szczytów Tatr
-> Lista szczytów dostępnych w ramach tatrzańskiej sieci szlaków turystycznych