-> Kraina geograficzna: Tatry (efektowne i zarazem najwyższe pasmo górskie w Karpatach);
-> Położenie: Polska i Słowacja;
-> Ochrona przyrody (tylko teoretyczna): Tatrzański Park Narodowy (TPN) i Tatranský národný park (TANAP) [w praktyce zaś te instytucje użytkują tatrzańską przyrodę i stanowią dla niej bardzo poważne zagrożenie!];
-> Powierzchnia: 785 km² (175 km² w Polsce i 610 km² na Słowacji);
-> Długość Głównej Grani Tatr: ok. 75 km, w tym:
- Tatry Zachodnie: 42 km
- Tatry Wysokie: 26 km
- Tatry Bielskie: 7 km
-> Długość poprzecznie ustawionej grani Tatr Bielskich: 15 km;
-> Rzeczywista długość Głównej Grani Tatr (szczegółowe podejście, z uwzględnieniem wszystkich kulminacji na grani, wg przypuszczeń Władysława Cywińskiego): co najmniej 150 km;
-> Długość pasma w linii prostej od krańców zachodnich do wschodnich: ponad 50 km;
-> Szerokość pasma: ok. 20 km.
-> Podział Tatr:
-
- Tatry Wysokie [najwyższa część, mocno wypiętrzony grzbiet górski; wyraźny krajobraz polodowcowy – m.in. ostre i efektowne kształty (np. poszarpane granie, potężne strome ściany skalne -> miejscami teren bardzo atrakcyjny dla taternictwa powierzchniowego), obfitość stawów, liczne wodospady, doliny U-kształtne, kotły górskie, lodowczyki (w bardzo zacienionych miejscach); granitoidy; w pełni rozbudowane piętro turni];
- Tatry Zachodnie [łagodniejsze kształty (ale są wyjątki – np. Giewont, Rohacze); rozbudowane piętro hal (w tej części pierwsza połowa sezonu letniego z zielonymi kolorami, później głównie we wrześniu można liczyć na barwne jesienne krajobrazy); rozległe przestrzenie; w zimie możliwe wielkie lawiny; miejscami bardzo silne zjawiska krasowe (przede wszystkim rejon Czerwonych Wierchów i Doliny Kościeliskiej); granitoidy, skały metamorficzne i osadowe, możliwe bardzo ciekawe zachody słońca];
- Tatry Bielskie [najniższe; mniejsze efekty działalności lodowców; efektowne kształty – strome ściany, urwiska ciekawie kontrastujące z łagodnymi, trawiastymi stokami; zjawiska krasowe; skały osadowe].
![Hawrań widziany z Płaczliwej Skały [Tatry Bielskie]](https://poczujmagiegor.files.wordpress.com/2019/07/p8270467.jpg?w=474)
-> Najwyższy szczyt:
-
- w całych Tatrach: Gerlach (2655 m n.p.m.);
- na Głównej Grani Tatr: Lodowy Szczyt (2627 m n.p.m.);
- w Tatrach Polskich: Rysy – wierzchołek NW (2499 m n.p.m.);
- w Tatrach Polskich (o MDW > 100 m): Mięguszowiecki Szczyt Wielki (2438 m n.p.m.);
- leżący w całości na terenie Polski: Cubryńska Strażnica (2335 m n.p.m.);
- leżący w całości na terenie Polski (o MDW > 100 m): Kozi Wierch (2291 m n.p.m.);
- w Tatrach Zachodnich: Bystra (2248 m n.p.m.);
- na Głównej Grani Tatr Zachodnich: Banówka (2178 m n.p.m.);
- w polskiej części Tatr Zachodnich: Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.);
- w Tatrach Zachodnich leżący w całości na terenie Polski: Twarda Kopa (2026 m n.p.m.);
- w Tatrach Zachodnich leżący w całości na terenie Polski (o MDW > 100 m): Giewont (1894 m n.p.m.);
- w Tatrach Bielskich: Hawrań (2152 m n.p.m.).
-> Największa wysokość względna w Tatrach: ok. 1800 m [różnica wysokości między Łomnicą (2634 m n.p.m.) a Tatrzańską Łomnicą];
-> Szczyt z najwyższą tatrzańską ścianą: Mięguszowiecki Szczyt Wielki (2438 m n.p.m.) [ściana zwana „północną”, ale w praktyce ma wystawę NNE – wysokość ok. 920 m]. Niewiele niższa jest północna ściana Małego Kieżmarskiego Szczytu, gdyż posiada ok. 860 m (uwzględniając dolną część pod Kieżmarską Kopą);
-> Najwybitniejszy szczyt:
- w całych Tatrach (nie licząc Gerlacha): Bystra (2248 m n.p.m.) [MDW: 562 m];
- w Tatrach Wysokich (nie licząc Gerlacha): Łomnica (2634 m n.p.m.) [MDW: 442 m];
- w Tatrach Polskich: Kominiarski Wierch (1829 m n.p.m.) [MDW: 370 m];
* MDW – minimalna deniwelacja względna – miara wybitności szczytów. Z kolei „wybitność” to kryterium, które określa jak bardzo dany szczyt wyróżnia się ze swojego otoczenia. Aby obliczyć MDW, należy ustalić „przełęcz graniczną” (wyszukuje się najbliższe wyższe szczyty i ustala się najniższe obniżenia na grani między analizowanym szczytem a wyższymi obiektami – najwyższa spośród wybranych przełęczy jest tzw. „przełęczą graniczną”). Przyjęto, że tatrzańskie szczyty o MDW > 100 m uznawane są za „wybitne”.
-> Największa dolina:
-
- w całych Tatrach: Dolina Białki (ok. 63,5 km²);
- w granicach Tatr Zachodnich: Zuberska Dolina (ok. 37 km²);
- w granicach Tatr Słowackich: Cicha Dolina Liptowska (ok. 52,3 km²);
- w granicach Tatr Polskich: Dolina Chochołowska (ok. 35,5 km²).
-> Łączna długość stałych cieków wodnych: ponad 1000 km;
-> Największy wodospad: Wielka Siklawa (między Doliną Roztoki a Dolina Pięciu Stawów Polskich);
-> Najwyższy wodospad: Ciężka Siklawa (ok. 100 m wysokości) [jeszcze wyższe mogą być wodospady okresowe (np. Dymiąca Woda) – pojawiają się zwłaszcza po dużych opadach, a także w okresie topnienia śniegu lub firnu];
-> Największy staw: Morskie Oko (ok. 34,54 ha) [przy czym nie jest to pewne na 100% ze względu na rozbieżności w różnych pomiarach dwóch największych tatrzańskich stawów -> Wielki Staw Polski ma podobną powierzchnię];
-> Najgłębszy staw: Wielki Staw Polski (79,3 m);
-> Najgłębsza sucha (nie zalana wodą) wklęsła formacja terenu: Litworowy Kocioł (ok. 35-40 m);
-> Najbardziej pojemny staw: Wielki Staw Polski (12 967 000 m³);
-> Najwyżej położony staw: Lodowy Stawek (2189 m n.p.m.)
-> Najwyżej położone stawy okresowe: Batyżowieckie Oka (ok. 2230 m n.p.m.), Teriańska Wanna (ok. 2210 m n.p.m.), Barani Stawek (2207 m n.p.m.);
-> Liczba odkrytych jaskiń w Tatrach Polskich: 858 (łączna długość ponad 132,5 km) [stan na marzec 2015];
-> Liczba odkrytych jaskiń w Tatrach Słowackich: 428 (łączna długość ponad 68 km) [stan na grudzień 2014];
-> Najdłuższa jaskinia (podana długość odkrytych korytarzy, studni i kominów):
- w całych Tatrach: Cień Księżyca (32 182 km)
- w Tatrach Polskich: Jaskinia Wielka Śnieżna (23 753 km)
-> Najgłębsza jaskinia (podana deniwelacja): Jaskinia Wielka Śnieżna (ok. 824 m) [istnieją pewne przypuszczenia, że Jaskinia Wielka Śnieżna może być połączona z sąsiednią Śnieżną Studnią – jeśli zostanie odkryte połączenie, to Jaskinia Wielka Śnieżna powróci na 1 miejsce w Tatrach pod względem długości odkrytych korytarzy (ponad 36 km), a także zyska większą deniwelację (ok. 898 m)]
-> Tatrzańska sieć szlaków turystycznych – ilość dostępnych:
-> Łączna długość tatrzańskiej sieci szlaków turystycznych: ok. 789 km;
-> Długość sieci szlaków turystycznych w granicach TPN: ok. 275 km;
-> Najbardziej wymagające szlaki: Grań Rohaczy i Orla Perć;
-> Najbardziej eksponowany szlak turystyczny: Grań Rohaczy;
-> Wycena taternicka najtrudniejszych tatrzańskich szlaków (wg skali WHP): 0+ (łatwo) -> dlatego też opracowałem sobie własną skalę trudności szlaków turystycznych, aby móc je oceniać i porównywać pod tym względem;
-> Najbardziej ekstremalne tatrzańskie drogi wspinaczkowe: Koróna XI- [Jastrzębia Turnia], Opętanie X [Ministrant], Jet Stream X-/X [Jastrzębia Turnia], Proszę się wspinać X-/X [Kościelec], Egzorcysta X- [Ministrant], Superka X- [Młynarczyk], Misterium Nieprawości Extension X- [Mnich], Ora et Labora X- [Kościelec], VooDoo X- [Jaroniec], Filar Kazalnicy IX+ [Kazalnica], Wędrówka Dusz IX+ [Kazalnica], Variant PP XI+ [Wielka Łomnicka Baszta], Oczy w Obłędzie IX+ [Mnich], Strach zo života a smrti IX+ [Osterwa], Mettalica IX/IX+ [Mnich], Wariant R oryg. IX/IX+ [Mnich];
-> Liczba turystów: ok. 5 milionów/rok [z czego ok. 3 miliony tylko w TPN, ruch turystyczny z największym natężeniem występuje w sierpniu i w lipcu (polską część Tatr odwiedza grubo ponad milion ludzi w 2 miesiące) – w związku z tym nadmierne obciążenie turystyczne w tych miesiącach stanowi poważny problem];
-> Najbardziej zatłoczona dolina: Dolina Rybiego Potoku [prawdopodobnie ok. 15% ruchu turystycznego w całych Tatrach, czyli ok. 0,75 miliona turystów/rok];
-> Najpopularniejszy szczyt: Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.) [ponad 0,5 miliona turystów/rok];
-> Miesiąc z największym ruchem turystycznym: sierpień [jednym z głównych powodów są stosunkowo atrakcyjne warunki pogodowe – najbardziej sprzyjające spośród wszystkich miesięcy].
-> Tatry to niewątpliwie bardzo ciekawy zakątek świata środowiska naturalnego. 🙂 Krajobraz tych gór ma charakter alpejski, z widocznym wpływem działalności lodowców. Mamy tu do czynienia z dość wysokim pasmem górskim, a wrażenie wypiętrzonego masywu dodatkowo podkreśla otoczenie przez znaczne kotliny (Orawsko-Podhalańska i Liptowsko-Spiska). Wyjątkowość Tatr polega na tym, iż na stosunkowo niewielkim obszarze występuje niezwykłe urozmaicenie terenu (wiele różnorodnych i ciekawych zakątków). Tatry można uznać za miniaturkę wysokich alpejskich pasm górskich, jednakże te góry posiadają swój własny unikalny, wspaniały wygląd, co sprawia, iż jest to wyjątkowa kraina (naprawdę dobra na przygodę). 🙂 Ale żeby nie było kolorowo – jest pewien poważny mankament w postaci TPN i TANAP, które kpią ze społeczeństwa i robią sobie z Tatr prywatny folwark. Odkąd komunizm opanował Tatry, duch Lenina nie chce ich opuścić i ta piękna kraina gnuśnieje w oparach absurdu…
-> Opis Tatr
Ta strona jest najlepsza na świecie ! Bardzo mi pomogła w pisaniu pracy o Tatrach. Dziękuję bardzo bardzo bardzo ! 🙂
Dziękuję 🙂 Cieszę się, że blog się przydał. Przy czym zaznaczam – ten zbiór informacji o Tatrach wymaga jeszcze sporo pracy, postaram się go rozwijać. Pozdrawiam.